Przystanek 5 Łąka I
Treść
Dla botanika, czyli specjalisty zajmującego się roślinami, łąka to miejsce gdzie nigdy nie występują drzewa i krzewy a dominują trawy i zioła. Dla przeciętnego człowieka, to urokliwe miejsce pełne kwiatów, ziół, pszczół i motyli. Łąki są jedną z większych atrakcji przyrodniczych gminy Kamionka Wielka. Kolorowe od wiosny do końca lata przestrzenie. W czasie sianokosów roztaczają niezapomniany aromat. Kopy suszącego się na słońcu siana stanowią charakterystyczny i niestety coraz rzadziej spotykany widok. Kuszą i zachęcają do wypoczynku.
Do pobieżnego choćby opisu łąki potrzebna jest odrobina botanicznej wiedzy. Na początku podział. Jest nieco skomplikowany, ale dla nas starczy powiedzieć o naturalnych łąkach, czyli halach, jakie można zobaczyć jedynie w Tatrach. Na naszym szlaku spotkamy półnaturalne górskie łąki trzęślicowe i łąki świeże. Jak je rozpoznać? Zbiorowiska trzęslicowe są bogate w gatunki, a najbardziej charakterystyczne rośliny to mieczyk dachówkowaty, przytulie, storczyki podkolany, czarcikęs i trawa trzęslica modra, która dała nazwę. Łąki świeże powstają na użytkowanych przemiennie polach, gdzie zboża i rośliny okopowe są od czasu zamienianego na użytki zielone lub na pozostawionych odłogiem polach. Dominuje na nich gatunek trawy zwanym rajgrasem, dzwonek rozpierzchły, złocienie, niekiedy maki polne i chabry bławatki.
Użycie słowa „półnaturalne” jest bardzo ważne: łąki powstały w miejscu wyciętego lasu i tylko dzięki regularnemu, dwukrotnemu koszeniu czy wypasaniu bydła nie zarastają krzewami i drzewami. Jeśli zaniechać użytkowania i zostawić łąkę samą sobie, w przeciągu kilkunastu lat zamieni się na powrót w las. To zjawisko przyrodnicy nazwali sukcesją ekologiczną. Zostanie dokładniej opisane na przystanku 8.
Trzeba to koniecznie zapamiętać: łąki powstały dzięki ludziom i bez ludzi znikną. Teraz ciekawostka: niektóre łąki trzęslicowe są bardzo stare. Kamionka Wielka została założona ponad sześć wieków temu i tyle lat mogą liczyć najdłużej użytkowane tereny zielone. Te, które spotkamy na naszej trasie są zapewne młodsze. Jako pierwsze wycięto lasy w dolinach zaś w szczytowe partie gór drwale i rolnicy wkroczyli nieco później. Historyczne fakty potwierdziły współczesne badania przeprowadzone z wykorzystaniem najnowszych odkryć genetyki. Okazało się, iż niektóre gatunki traw spotykane na łąkach liczą ponad dwieście lat.
Najbardziej kolorowe i bogate w różne gatunki roślin i zwierząt są łąki rosnące na ubogich glebach górskich. Zabrzmi to pewnie dziwnie, ale nawożenie łąkom nie służy. Im więcej nawozów sztucznych tym mniej gatunków roślin i owadów. Na szczęście na górskich łąkach nawożenie mineralne stosowano tylko wyjątkowo lub wcale, dzięki czemu zachowały swój urok. Spore fragmenty łąk bogatych w gatunki zostały objęte ochroną w ramach systemu NATURA 2000. W tym wypadku słowo ochrona oznacza specjalne dopłaty dla rolników, którzy wykaszają swoje łąki w odpowiedniej porze roku i nie stosują nawożenia oraz pestycydów. Teraz najtrudniejsze zadanie, czyli przedstawienie mieszkańców łąk. Nie sposób wymienić wszystkich, poprzestaniemy na najbardziej widocznych i łatwych do rozpoznania. Łąki widoczne w okolicy 6 przystanku poświęcimy w całości roślinom. Oto najciekawsze i najbardziej charakterystyczne z nich.
